تاسیسات موتورخانه در ساختمان ها دارای پیچیدگی های مختلفی است. یکی از ساختمان هایی که تاسیسات آن از اهمیت زیادی برخوردار است، بیمارستان است. تاسیسات موتورخانه بیمارستان نسبت به هر ساختمان دیگری پیچیده تر و با اهمیت تر است.

البته باید توجه داشت که اجزای اصلی موتورخانه در بیمارستان ها مانند سایر موتورخانه ها است و تفاوت اصلی در حساسیت استفاده از سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان است. تاسیسات مکانیکی بیمارستان شامل بخش های مختلف است که در حالت کلی می توان به سه بخش اصلی تقسیم کرد. در این مقاله از ساینا تهویه رادمان تاسیسات مکانیکی مورتورخانه بیمارستان را مورد بررسی قرار می دهیم.

۱ . تاسیسات مکانیکی موتورخانه بیمارستان و اجزای آن

اجزای موتورخانه بیمارستان می تواند شامل دستگاه های مختلف باشد اما در حالت کلی شامل موارد زیر است:

دستگاه چیلر

چیلر یکی از دستگاه های تهویه مطبوع است که وظیفه آن سرد کردن آب است. چیلرها به دو دسته چیلر تراکمی و چیلر جذبی تقسیم می شوند:

چیلر تراکمی: چیلر تراکمی‌ بر مبنای سیکل تبرید و قوانین ترمودینامیکی کار می کند و با استفاده از مایع مبرد به خنک سازی سیال انتقال حرارت  می پردازد.

چیلر جذبی: چیلر جذبی یک سیکل دائمی تحت عنوان سیکل جذبی و با استفاده از منابع گرمایی مانند بخار داغ یا شعله مستقیم ، آب را سرد کرده و به واحدهای ساختمانی مانند فن کویل یا هواساز یا واحدهای صنعتی، جهت خنک کاری هدایت می کند.

چیلرهای به کار رفته در موتورخانه بیمارستان ها در اغلب موارد از نوع تراکمی است. چیلر می تواند در محیط موتورخانه یا در فضای آزاد به عنوان مثال بام بیمارستان نصب شود.

 دیگ آبگرم (بویلر آبگرم)

یکی دیگر از اجزای به کار رفته در موتورخانه بیمارستان، دیگ های آبگرم (بویلر ها) است. از این دستگاه برای بالا بردن درجه حرارت آب با سوخت گاز شهری استفاده می شود. می توان گفت دیگ آبگرم یکی از تجهیزات مهم اغلب ساختمان ها به خصوص تاسیسات مکانیکی بیمارستان ها است. در طول سال های اخیر هیچ سیستم جایگزین برای دیگ آبگرم طراحی نشده است.

 دیگ بخار داغ (بویلر بخار داغ)

وظیفه دیگ بخار بالا بردن درجه حرارت آب و تبدیل آن به بخار داغ است. باید توجه داشت که نوع دیگ بخار با دیگ آبگرم متفاوت است و دارای تجهیزات جانبی بیشتری است.

دیگ بخار با سوزاندن گاز شهری عمل ایجاد بخار داغ را انجام می دهد. در تاسیسات موتورخانه بیمارستان یا کلیه دیگ ها از نوع بخار داغ در نظر گرفته می شود و دیگ های آبگرم حذف می شود. در حالت دیگر فقط از یک دیگ بخار جهت مصارف مورد نیاز استفاده شده و بقیه دیگ ها از نوع آبگرم انتخاب می شود.  بسته به نیاز، قیمت سیستم و سایر موارد یکی از این دو سیستم در تاسیسات مکانیکی بیمارستان پیاده سازی می شود.

انتخاب سیستم مناسب باید توسط افراد مجرب و متخصص در این حوزه انجام شود در غیر این صورت می تواند مشکلات بسیار جدی به وجود بیاید.

 منابع گرم کننده آب بهداشتی

برای ایجاد آبگرم بهداشتی که جهت مصارفی مانند شستشو در تاسیسات بیمارستان بکار می رود نیاز است تا از منابع کویلدار استفاده شود. این منابع دستگاه های تبادل کننده گرما بین آبگرم یا بخار داغ بویلر و آب بهداشتی هستند و پس از گرم کردن آب آن را ذخیره نیز می کنند. منابع گرم کننده آب بهداشتی در انواع منبع دو جداره، منبع کویل دار و غیره موجود هستند.

 پمپ ها

یکی دیگر از اجزا تاسیسات مکانیکی مورتورخانه بیمارستان پمپ است. پمپ ها پمپاژ آب گرم و سرد بویلر و چیلر و نیز آبگرم بهداشتی را بر عهده دارند.  آبی که در مدار چیلر و بویلر ، سرد و گرم می شود در مداری بسته درون لوله کشی های بین این دستگاه ها و دستگاه های تهویه قرار دارد و توسط پمپ ها از تاسیسات موتورخانه بیمارستان به سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان (شامل فن کویل ها، هواساز ها و …) پمپاژ می شود.

 سختی گیرهای آب

در آب برخی املاح مانند کلسیم و منیزیم گفته می شود که به مرور در دستگاه های تاسیسات گرمایشی و سرمایشی بیمارستان رسوب می کنند و می توانند عملکرد دستگاه ها را دچار اختلال کنند. برای زدودن این املاح از آب از دستگاه های سختی گیر در تاسیسات موتورخانه بیمارستان استفاده می شود.

 دی اریتور

هوازدا یا دی اریتور به دستگاه و فرآیندی گفته می شود که در آن گازهای نامحلول اکسیژن و دی اکسید کربن از آب ورودی به بویلر حذف می شود زیرا این گازها موجب خوردگی لوله ها، پمپ ها، بویلرها، منابع آبگرم و غیره می شوند.

 مخزن کندانس

منبع کندانس قسمتی دارای حائز اهمیت، در سیستم موتورخانه های بخار است، که می توان با طراحی مناسب آن و همچنین تجهیزات جانبی آن در هزینه، انرژی و آب صرفه جویی کرد. این مخزن ها جهت استفاده از حداکثر حجم نسبت به سطح پایینی عموما به صورت مکعب مستطیل ساخته می شوند.

سیستم کنترل الکترونیکی هوشمند

در سال های اخیر تاسیسات مکانیکی مورتورخانه بیمارستان دیگر به صورت سنتی (توسط کاربر و ترموستات دستی) روشن، خاموش و کنترل نمی شوند. از تعداد زیادی حسگر (سنسور)، یک سیستم پردازشگر مرکزی و تعداد زیادی عملگر الکتریکی برای برنامه ریزی و بهینه سازی مصرف انرژی استفاده می شود.

 تجهیزات پشتیبان در مواقع اضطراری

با توجه به این که تاسیسات موتورخانه بیمارستان بسیار حساس است باید نسبت به هر نوع قطعی برق یا گاز یا هر نوع منبع انرژی دیگر تدابیری در نظر گرفت. زیرا هر نوع قطعی می تواند باعث به خطر افتادن سلامت بیماران شود. برای مثال برای جبران قطع برق باید ژنراتورهای با توان کافی و نیز در صورت قطع گاز، تعداد زیادی کپسول ذخیره گاز برای پشتیبانی در نظر گرفته شود.

۲ . تاسیسات انتقال دهنده سیالات سرد و گرم

منظور از تاسیسات انتقال دهنده در واقع لوله هایی هستند که آب سرد، آب گرم و نیز بخار داغ را از موتورخانه به بخش های مختلف بیمارستان انتقال می دهند. این لوله ها می توانند شامل موارد زیر باشند:

• لوله های انتقال آب سرد از چیلر به دستگاه های سرمایشی
• لوله های انتقال آبگرم بویلر به دستگاه های گرمایشی
• لوله های انتقال آبگرم بهداشتی برای مصارفی مانند شستشو
• لوله های انتقال بخار داغ

۳ . تاسیسات توزیع کننده ( سیستم گرمایشی و سرمایشی بیمارستان ) و اجزای آن

عمل تهویه ، گرمایش و سرمایش هوای بخش های مختلف بیمارستان توسط دستگاه هایی مانند هواساز (هوارسان)، فن کویل، شوفاژ و … انجام می شود.

تمامي فضاهاي يک بيمارستان اعم از اتاقهاي عمل ، جراحي ، ريکاوري ، بخش هاي بستري ، آزمايشگاهها و … نياز به گرمايش در زمستان و سرمايش در تابستان را دارند . دما و درصد رطوبت و نياز هواي تازه در بعضي از فضاها داراي اهميت زيادي است و در بعضي از فضاها داراي اهميت كمتري است .
فرق عمده سيستمهاي تهويه بقيه ساختمانها با بيمارستان اين است که شرايط طرح داخل بايستي شرایط تميز و عاري از عفونت و آلودگي باشد، براي رسيدن به اين هدف بايستي مسير حرکت هوا در تمامي فضاها تحت کنترل باشد .
فيلتراسيون هوا و خارج نمودن هواي محيط هاي کثيف و بودار نيز از وظايف طراحان تاسيسات بيمارستان است .

مطابق استاندارد ASHRAE محدوده دما و درصد رطوبت نسبي براي اتاقهاي عمل در تابستان و زمستان دما در محدوده 68 درجه فارنهايت تا 76 درجه فارنهايت و رطوبت نسبي در محدوده 60 – 50 درصد است .
براي بخشهاي بستري در تابستان محدوده دما 86-75 و درصد رطوبت 60-30 است و در زمستان دما 86 درجه فارنهايت و درصد رطوبت در محدوده 60-30 درصد است .
همچنين در اتاقهاي ريکاوري در تابستان و زمستان دما 75 درجه فارنهايت و محدوده رطوبت بين 60-50 درصد است.

طرح داخل از لحاظ هواي تازه ، تعویض هوا و فشار نسبي هوا
به دليل اهميت مسئله آلودگي هوا و انتشار آن در بيمارستان تامين هواي تازه و ميزان چرخش آن و فشار نسبي هوا از جايگاه ويژه اي برخوردار است . براي يافتن هر کدام از آيتم هاي فوق در بخش هاي مختلف بيمارستان ASHRAE جداولي ارائه کرده است در اينجا چند فضاي مهم در بيمارستان را مورد بحث قرار مي دهيم:

الف- اتاق عمل

– به دليل عدم نفوذ هواي آلوده خارج به داخل اتاق هاي عمل، فشار نسبي اين فضا مثبت است.
– برگشت هواي اتاق عمل مجددا به داخل صورت نمی گیرد و مستقيما اين هوا به محيط تخليه مي شود، به عبارت ديگر اتاق عمل داراي کانال برگشت هوا نمي باشند و از صد در صد هواي تازه (FULL FRESH AIR)  استفاده مي کنند.
– دفعات تعویض هوا در هر ساعت پانزده بار می باشد.

ب– اتاق استراحت بعد از عمل

– به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل، فشار نسبي اين فضا مثبت است
– هواي اين اتاق نيز برگشت داده نمي شود.
– دفعات تعویض هوا در هر ساعت شش بار می باشد.
ج- اتاق بستري
– فشار نسبي اتاق بستري صفر است .
– هواي اتاق بستري برگشت داده مي شود.
– دفعات تعویض هوا در هر ساعت دو بار می باشد.

طراحی تاسیسات مکانیکی بیمارستان

بیمارستان ها جزو مراکزی هستند که باید حتما از یک سیستم تهویه مطبوع بسیار قوی برخوردار باشند. بیمارستان ها از بخش های زیادی با ویژگی های خاص تشکیل شده اند که هر کدام باید دما و رطوبت مخصوص به خود را داشته باشند. به همین دلیل تاسیسات مکانیکی مورتورخانه بیمارستان باید بتواند علاوه بر تامین نیازهای دمایی هر بخش به طور جداگانه و مستقل از سایر بخش ها، مقدار رطوبت و گردش هوا را کنترل کند. از طرف دیگر باید محیط کاملا بهداشتی باشد تا آلاینده ها و عوامل بیماری زا توسط هوا از یک بخش به بخش دیگر منتقل نشود.

طراحی تاسیسات مکانیکی بیمارستان و خرید تجهیزات موتورخانه باید توسط تیم متخصص و مجرب انجام شود. در این مقاله به برخی از اجزای اصلی موتورخانه اشاره کردیم. از دیگر اجزای تاسیسات مکانیکی بیمارستان می توان تجهیزات تصفیه فاضلاب ، تجهیزات تولید هوای فشرده ، تجهیزات اطفاء حریق و … را نام برد.

شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در ارتباط با تاسیسات مکانیکی مورتورخانه بیمارستان از طریق شماره های درج شده در سایت با کارشناسان ساینا تهویه رادمان در ارتباط باشید.

ما آماده هستیم تا هرگونه راهنمایی و مشاوره لازم را به شما ارائه دهیم.