آلاینده ها و گرد و غبار معلق در هوا، یکی از دلایل اصلی به خطر افتادن سلامت انسان هستند. به همین دلیل امروزه از تجهیزات و لوازم مختلفی برای کنترل و از بین بردن ذرات آلوده در هوا استفاده می شود. فیلترها یکی از همان لوازمی هستند که به ایجاد هوای مطبوع در محیط داخلی ساختمان کمک می کنند. فیلترها در انواع مختلفی تولید می شوند و صاحبان ساختمان های تجاری، اداری، مسکونی و صنعتی بر اساس فاکتورهای مختلفی چون فیلتراسیون مورد نیاز، هزینه نگهداری، میزان بازدهی فیلتر، قیمت اولیه فیلتر و… به انتخاب یکی از انواع فیلترهای مناسب تهویه هوای مطبوع می پردازند.بسیاری از افراد از اهمیت فیلتر درسیستم تهویه مطبوع و ایجاد هوای سالم غافل هستند و به همین دلیل اهمیتی به کیفیت و نوع فیلترهایی که در ساختمان تعبیه می شوند، ندارند. بر این اساس در این مطلب به بررسی اهمیت فیلتر در تهویه مطبوع و معرفی انواع فیلترهایی که برای ایجاد هوای مطبوع طراحی و تولید می شوند؛ می پردازیم.

انواع فیلتر در تهویه مطبوع

تمام فیلترهای موجود در بازار با توجه به میزان بازدهی که دارند؛ به دسته های متفاوتی تقسیم بندی می شوند که انواع فیلتر در تهویه مطبوع عبارت است از:

فیلتر با بازدهی کم (فیلتر گروه اول)

فیلترهای گروه اول که از آن ها به عنوان فیلترهای کم بازده یاد می شود؛ قادر هستند تا ذرات به اندازه 50 میکرون یا کمی بیشتر از این اندازه را در هوا تفکیک و در نتیجه فیلتر کنند. در بازار از فیلترهای گروه اول به عنوان فیلتر تماسی ویسکوز نیز یاد می شود. دلیل نام گذاری این محصول، استفاده از نوعی اسپری چسبناک در ساختار آن است که باعث جدا شدن ذره های غبار از محیط هوا و اتصال آن به فیلتر می شود.

با توجه به اینکه فیلترهای گروه یک از بازدهی کمی برخوردار هستند و نمی توانند ذرات ریز را از هوای موجود تفکیک کنند؛ معمولاً از آن ها قبل از فیلترهای دیگر استفاده می شود. به نوعی این فیلترها پیش فیلتر هستند. مدل های مختلفی از فیلترهای موجود در بازار در فیلترهای گروه یک دسته بندی می شوند که برخی از آن ها عبارت است از:

• فیلتر صفحات پیش فیلتر
• فیلتر قاب مقوایی
• فیلتر موجود در سیستم تهویه مطبوع
• فیلتر حصیری
• فیلتر لوله ای

این گروه از فیلترها درطبقه بندی یوروونت تحت درجه EU4 , EU3 , EU2 قرار دارند و افت فشار اولیه آن در سرعت هوای عبوری 5/2 متر بر ثانیه 25 تا 30 پاسکال بوده و قدرت جذب خاک مصنوعی آن از نقطه نظر راندمان وزنی بین 70 تا 98 درصد اندازه‌گیری شده است .

این پیش فیلترها بصورت گسترده در دستگاه های تهویه مطبوع مانند هواساز ، کارخانجات داروسازی، بیمارستان ها ، کوره های رنگ، هودهای آشپزخانه و همچنین قبل از فیلترهای پر بازدهی مانند فیلترهای کیسه ای، هپا واولپا بکار گرفته می شوند، تا عمر مفید فیلترهای نامبرده را افزایش دهند.

فیلتر با بازدهی متوسط (فیلتر گروه دوم)

فیلترهای گروه دوم یا فیلترهایی با بازدهی متوسط مانند فیلترهای گروه اول معمولاً به عنوان پیش فیلتر و همچنین در ساختمان های تجاری استفاده می شوند. این نوع فیلترها می توانند بسیاری از ذراتی که اندازه ای بین 5 تا 10 میکرون دارند و در هوا معلق هستند را تفکیک کنند. در فیلترهای گروه دوم برای جذب ذرات آلوده از پلی استر یا پلی استرهای کتانی به عنوان بستر فیلتر استفاده می شود.

یکی از ویژگی های بارز فیلترهای گروه دوم، این است که به صورت پلیسه یا چین دار طراحی و تولید می شوند. این موضوع باعث شده است تا سطح مقطع فیلتر بزرگ تر باشد و بتواند آلودگی های بیشتری را از محیط موردنظر جذب کند. فیلترهای لوله ای خودکار، نمونه ای پرکاربرد از فیلترهای گروه دوم هستند.

این پیش فیلترها که اصطلاحاً به فیلتر پلیتد مشهور هستند در طبقه بندی یوروونت تحت درجه EU3 الی EU9 بوده و افت فشار اولیه آن در جریان هوای 3400 متر مکعب در ساعت، 30 پاسکال با راندمان 35 الی 40% ، 40پاسکال با راندمان 45 الی50% ، 55 پاسکال با راندمان 55 الی 60% می باشد .

این پیش فیلترها جایگزینی بسیار اقتصادی برای فیلترهای با الیاف شیشه ای بوده و بطور کلی به منظور افزایش عمر مفید فیلترهای حساس هپا و اولپا به کار برده می شوند .

فیلتر با بازدهی زیاد (فیلتر گروه سوم)

فیلتر با بازدهی زیاد که از آن ها به عنوان فیلتر گروه سوم یاد می شود؛ قادر هستند بیشتر از 99 درصد ذراتی که اندازه 3/0 میکرون یا بالاتر را هستند را تفکیک و از محیط فیلتر کنند. فیلترهای گروه سوم بسیار متنوع هستند؛ اما فیلتر هپا در این دسته جای نمی گیرد. برخی از انواع فیلترهای گروه سوم یا فیلتر با بازدهی زیاد عبارت است از:

• فیلتر با صفحات داخلی حلقوی: فیلتر با صفحات داخلی حلقوی نوعی فیلتر بر اساس معیار بررسی نقطه گرد و غبار(DUST SPOT) در اندازه 30 درصد است که در ساختار آن از سه لایه فیلتر کننده استفاده می شود. این سه لایه به ترتیب برای تفکیک کردن ذرات بزرگ به کوچک استفاده می شوند.
• فیلتر کیسه ای: فیلترهای کیسه ای نوعی فیلتر با بازدهی زیاد هستند که در ساختار آن ها از نوعی کیسه با ابعاد مختلف استفاده می شود. فیلترهای کیسه ای به دو شکل تولید می شوند. در حالت اول از نوعی قاب سیمی برای باز نگه داشتن کیسه فیلتر استفاده می شود. اما در برخی از انواع این نوع فیلتر، از هیچ نوع قابی برای باز نگه داشتن کیسه استفاده نمی شود. فیلترهای کیسه ای بدون قاب برای عملکرد بهتر باید در محیط هایی با جریان هوای زیاد استفاده شوند‌. فیلترهای کیسه ای برحسب نیاز بین 15 تا 30 اینچ تولید می شوند؛ که معمولاً طول 15 اینچ آن از عملکرد بهتر و کاربرد بیشتری برخوردار است.
• فیلتر با بستر صلب: فیلتر با بستر صلب نمونه ای دیگر از فیلترهای گروه سوم هستند که برخلاف فیلترهای کیسه ای، از آن ها در محیط هایی که دارای جریان هوای متغیر هستند؛ استفاده می شود. ساختار این نوع فیلترها چین دار است و برای ساخت آن ها از مواد سخت و صلب استفاده می شود‌. این نوع فیلترها نسبت به فیلترهای کیسه ای ابعاد کوچکتری دارند و معمولاً در طول 6 تا 12 اینچ تولید می شوند.
  این گروه از فیلترها در طبقه بندی یورو ونت تحت درجه EU9,EU8 درجه بندی شده اند.

فیلتر با بازدهی خیلی زیاد (فیلتر گروه چهارم)

فیلترهایی با بازدهی بسیار زیاد که از آن ها به عنوان فیلتر گروه چهارم یاد می شود؛ به دلیل عملکرد خاصی که دارند؛ ساخت بسیار حساسی دارند و معمولاً از آن ها در محیط هایی چون بیمارستان، اتاق های صنعتی، اتاق تمیز، هودهای میکروبیولوژی، صنایع تولید کننده قطعات حساس الکترونیکی و همچنین محیط های آزمون استفاده می شود. بررسی و سنجش فیلترهای گروه چهارم طبق آزمون dop انجام می شود. فیلترهای هپا و فیلترهای اولپا دو نمونه از فیلترهای گروه چهارم هستند که به ترتیب می توانند ذرات با اندازه 3/0 میکرون تا 99 درصد و ذرات با اندازه 12/0 میکرون را تا 99.9۹۹9 درصد تفکیک کنند.
این گروه از فیلترها در طبقه بندی یورو ونت تحت درجه EU14,EU13,EU12,EU11,EU10 درجه بندی شده اند.

سایز تمیز کننده های هوا

علاوه بر فیلترهای گروه های یک تا چهار، نمونه های دیگری از تمیز کننده های هوا در بازار وجود دارد که برخی از آن ها عبارت است از:

فیلترهای کربنی
فیلترهای کربنی نمونه ای دیگر از تمیز کننده های هوا هستند که بر خلاف فیلترهای گروه یک تا چهار، به تفکیک تمام گازها و بخارهایی که در هوا وجود دارد؛ می پردازند. از فیلترهای کربنی تحت عنوان فیلتر گازی و همچنین فیلترهای کربن اکتیو نیز یاد می شود. فیلترهای کربنی دارای قابی هستند که اندازه های کوچکی از کربن به آن متصل می شوند و گاز و بخار را به خود جذب می کنند. بسیاری از بوهای ناخوشایند و بوی سیگار توسط این نوع فیلترها تفکیک می شوند.

تمیز کننده های الکترواستاتیکی
فیلترهای الکترواستاتیکی نمونه ای از تمیز کننده های هوا هستند که با به وجود آوردن یک میدان الکترواستاتیکی قوی؛ می توانند بسیاری از ذرات آلوده معلق در هوا را به خود جذب کنند.

تمیز کننده های الکترونیکی
فیلترهای الکترونیکی نوعی تمیز کننده هوا هستند که از طریق یک صفحه الکتریکی باردار، ذرات معلق در هوا را به سمت خود می کشند‌. با توجه به این ذراتی با بار مخالف یکدیگر را جذب می کنند؛ تمیز کننده های الکترونیکی ابتدا به باردار کردن ذرات معلق در هوا می پردازند. در نهایت ذرات معلق باردار شده که دارای بار منفی هستند؛ به سمت صفحه الکترونیکی باردار شده با بار مثبت جذب می شوند و هوای محیط عاری از هرگونه آلودگی می شود.

ارزیابی و بررسی میزان بازدهی انواع فیلتر در تهویه مطبوع

ارزیابی و بررسی میزان بازدهی فیلترها با کمک سه آزمون مشخص انجام می شود. هر یک از آزمون ها با دیگری متفاوت هستند و تنها برای گروه های خاصی از فیلترها استفاده می شوند. بنابراین؛ امکان مقایسه فیلترها بر اساس نتایج این آزمون ها وجود ندارد؛ چراکه نوع درصد هر کدام از آزمون ها و نتیجه آن با دیگری متفاوت است. انواع آزمون هایی که برای تعیین میزان بازدهی انواع فیلتر در تهویه مطبوع انجام می شود، عبارت است از:

آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار
آزمون وزن کردن میزان گرد و غبار نمونه ای از آزمون بازدهی فیلترها است که معمولاً برای اندازه گیری بازدهی فیلترهای گروه یک یا فیلترهایی با بازدهی پایین استفاده می شود. در این آزمون نتیجه بازدهی بر اساس وزن فیلتر قبل و بعد از جذب گرد و غبار تعیین می شود. برای مثال؛ چنانچه فیلتری دارای بازدهی 50 درصد باشد؛ یعنی می تواند 50 درصد از غبارهای مصنوعی موجود در هوا را تفکیک کند.

آزمون نقطه ای گرد و غبار
برای بررسی فیلتر در تهویه مطبوع با بازدهی متوسط و بالا مانند فیلترهای گروه دوم و سوم، از آزمونی به نام آزمون نقطه ای گرد و غبار استفاده می شود. فیلترهایی که طی این آزمون ارزیابی می شوند؛ باید توانایی جذب و جدا کردن ذرات بسیار ریز از هوا را داشته باشند. چنانچه طبق نتیجه آزمون نقطه ای گرد و غبار، مشخص شود که فیلتر مورد نظر دارای بازدهی 60 درصد است؛ یعنی می تواند 60 درصد از ذرات و گرد و غبار آلوده معلق در هوا را به خود جذب کند.

آزمون dop
آزمون dop که معمولاً از آن به عنوان آزمون دود یاد می شود؛ برای بررسی میزان بازدهی فیلترهایی استفاده می شود که از بازدهی بسیار زیادی برخوردار هستند و می توانند 99.9 درصد ذراتی که دارای اندازه ی 3/0 میکرون و کمتر هستند را تفکیک کنند. برای مثال اندازه گیری میزان بازدهی فیلترهای هپا با آزمونdop نیز انجام می شود.

بهترین زمان تعویض فیلتر در تهویه مطبوع

فیلتر در تهویه مطبوع تنها زمانی می تواند به وظیفه خود به درستی عمل کند و آلاینده ها و ذرات آلوده را به خود جذب کند که اجزای تشکیل دهنده آن مانند روز اول سالم باشند و نیاز به تعویض نداشته باشند. تمام فیلترهایی که در سیستم HVAC استفاده می شوند؛ بعد از مدتی به دلیل جذب ذرات آلوده، کارایی خود را از دست می دهند و نیاز به تعویض دارند.

معمولاً تکنسین هایی که در زمینه بررسی کیفیت هوای داخل ساختمان فعالیت می کنند؛ با اندازه گیری کاهش فشار استاتیک در دو سمت فیلتر، به بررسی اینکه آیا فیلتر نیاز به تعویض دارد یا خیر، می پردازند. بهترین زمان تعویض فیلتر، دو برابر شدن افت فشار استاتیک در طرف فیلتر نسبت به زمان تمیزی آن است.

در صورت داشتن هرگونه سوال در ارتباط با فیلتر در تهویه مطبوع یا انواع فیلتر در چیلرتراکمی از طریق شماره‌های ثبت شده درسایت با ما تماس بگیرید تا کارشناسان ساینا تهویه رادمان شما را راهنمایی کنند. همچنین می توانید از بخش نظرات با ما همراه باشید.